Kereviz eksozomlarından elde edilen özütün Alzheimer, ALS, Parkinson, Huntington gibi nörodejeneratif hastalıkların tedavisinde kullanılması için araştırmalar yapan Yeditepe Üniversitesi Genetik ve Biyomühendislik Bölümü araştırmacısı Dr. Öğr. Üyesi Neslihan Taşlı, bu hastalıklara neden olan hücre plaklarının temizlenmesi için sebze ve meyveleri inceliyor. Türk bilim insanı, ALS hastalığına yol açan plakları kereviz özü ile temizlemeyi başardı. Yeditepe Üniversitesi Genetik ve Biyomühendislik Bölümü araştırmacısı Dr. Öğr. Üyesi Neslihan Taşlı Türk Bilim İnsanı Neslihan Taşlı, “Yenilikçi Biyoteknolojik İlaç Geliştirme Amaçlı Kerevizden Elde Edilen Ekzozomların Nörodejeneratif Hastalıklara Neden Olan Protein Plak Birikiminin Hücrelerden Elimine Edilmesi” adlı umut vadeden ödüllü projesini Ekran Haber’e anlattı. HASTALIKLARIN ARTMASININ NEDENİ? Son yıllarda Parkinson, Huntington, ALS ve Alzheimer gibi birçok nörodejeneratif hastalıkların artmasının en büyük sebebinin insanların yaş ortalamasının artmasından kaynaklandığını belirten Neslihan Taşlı, “Çünkü insanların yaş ortalamasının artması ile birlikte, bu sinir harabiyetine bağlı olan hastalıkların artması daha sıklıkla gözlenmektedir. ALS, Huntington, Perkinson, Alzheimer gibi artan bu sinir harabiyetine bağlı hastalıkları, ne Türkiye'deki ne de dünyadaki hastanelerin tedavi etme kapasitesi bakımından yeterli gelmeyecektir” dedi. TEDAVİ ÇALIŞMALARI DA ARTTI Bu hastalıkların artmasıyla birlikte hastalıklarla ilgili yapılan çalışmaların da arttığını belirten Taşlı, İnan ve Suna Kıraç Vakfı'nın desteğiyle, 2015 yılından beri ALS, Huntington, Perkinson ve Alzheimer gibi nörodejeneratif hastalıklara yönelik çalışma yürüttüklerini söyledi. “HÜCRELERİN SOSYAL MEDYASI: EKSOZOMLAR” Çalışma süreci boyunca ilk yaptıkları şeyin ‘eksozomları’ kullanmak olduğunu ve laboratuvarda hücrelerden salgılanan küçük nano boyutlu kesecikler olan eksozom çalışmaları yaptıklarını söyleyen Taşlı, ‘hücrelerin sosyal medyası’ diye tanımladığı ‘eksozom’ üzerinde yoğunlaştığını belirterek şunları dile getirdi: “Eğer ‘eksozomlar nedir?’ diye soracak olursanız; hücrelerden çıkan küçük keseciklerdir. Bu kesecikler, hücrelerin sosyal medyası gibidir. İstedikleri mesajı çevrelerine iletmek için bu küçük kesecikleri, eksozomları kullanıyorlar. Biz bitkilerden, meyvelerden ve birçok kaynaktan olan bu eksozomları kullanarak, tedavi amaçlı etkilerini incelemiş olduk.” EN ÖNEMLİ ÇALIŞMA: KEREVİZ ÖZÜTÜ Türkiye Bilimler Akademisi’ne (TÜBA) başvurarak destek de aldıklarını belirten Taşlı, kereviz eksozomlarından elde ettikleri özüt ile plakların temizlenmesine yönelik çalışmanın en önemli çalışma olduğunu vurgulayarak şunları söyledi: “KEREVİZ ÖZÜTÜ İLE PLAKLARIN TEMİZLENMESİ BAŞARILI SONUÇLANDI” “Kereviz eksozomlarının, o küçük keseciklerden aldığımız mesajların, sinir harabiyetine yol açan protein plaklarının temizlenmesine yönelik çalışma oldu. Özellikle sinir harabiyetine yol açan Nörodejeneratif hastalıkların genel moleküler mekanizmalarına bakacak olursak, sinir hücrelerinde birikmiş olan protein plaklarını gözlemliyoruz. Bizim tedavi hedefimizde, bu protein plaklarını elimine etmek, temizlemekti. Farklı bitkilerden elde ettiğimiz eksozomları taradık, buradan en etkilisinin kereviz eksozomu olduğunu gördük. Yaptığımız çalışmalarda kereviz kökünün eksozomunu, kendi geliştirdiğimiz özel bir yöntemle izole ederek ve damıtarak, protein plaklarının üzerine vererek etkilerini inceledik. Sinir hücreleri üzerindeki protein plaklarının eliminasyonu başarılı sonuçlandı.” “HAYVAN ÇALIŞMALARI NEREDEYSE BİTTİ SIRADA İNSAN ÇALIŞMALARI VAR” Laboratuvarda yaptıkları çalışmaların sonuçlanmasının ardından farklı üniversitelerle iş birliği yaptıklarını ve hayvan çalışmalarını da neredeyse tamamladıklarını belirten Türk Bilim İnsanı Taşlı, “Çok yakın bir zamanda insan çalışmalarının da sonuçlarını alacağımızı düşünmekteyiz” dedi. KEREVİZ YEMEK İLAÇLA AYNI ETKİYİ VERİR Mİ? Kereviz yemenin ilaç ile aynı etkiyi verip vermeyeceğine ilişkin ise Neslihan Taşlı, şunları söyledi; “Kereviz yemek tabi ki de çok sağlıklı. Kereviz yesek tabi ki de belirli bir yere kadar işe yarar fakat bizim yöntemimizle yapılmış olan kerevizin özütünün çıkartılması işlemi, insanlarda kilolarca kereviz yemeye tekabül ettiği için ilaç olarak alınan etkiyle kereviz yemekle alınan etki aynı olmaz” BEYİN HÜCRELERİNİ ZİNDE TUTMAK İÇİN NE YAPMALI? Vücudu zinde ve canlı tutmak için düzenli spor yapılması gerektiğini hatırlatan Taşlı, beyin hücrelerinin zinde tutabilmek ve hastalıkları önleyebilmek amacıyla sudoku, matematik problemleri ve bulmaca çözmek gibi alıştırmaların iyi geleceğini söyledi.