Bakan Çavuşoğlu'nun açıklamalarından satır başları şöyle; Bugün yaptığımız görüşmelerde hem baş başa hem de heyetler arası görüşmelerde ikili ve bölgesel konuları kapsamlı bir şekilde ele aldık. Verimli görüşmeler gerçekleştirdiğimizi söylemek isterim. Tabi bölgesel konulardaki gündemimizin başında Ukrayna geliyor. Savaşta 3,5 ayı geride bıraktık. Savaşın yol açtığı insani kayıpların ve yarattığı tahribatın giderek arttığını üzülerek görüyoruz.
Türkiye'nin savaşın başından bu yana ortaya koyduğu ilkeli tutum herkesin malumu. Savaşın müzakereler yoluyla sona erdirilmesine yönelik yoğun çaba harcadık ve harcamaya devam ediyoruz. Tarafların 29 Mart'ta İstanbul'da yaptıkları görüşmelerde anlamlı ilerleme sağlanmıştı. Ancak ardından yaşanan gelişmeler maalesef müzakereleri ikinci plana itti. Halbuki sürdürülebilir bir barışın temeli atılabilirdi. Biz halen bu tutumumuzu Türkiye olarak koruyoruz. Savaşın bir an önce müzakereler yoluyla sona erdirilmesi tüm bölgemizin ve insanlığın yararına olur. Bu konudaki düşüncelerimi açık şekilde bugün Sergey ile paylaştım.
Geçtiğimiz haftalarda müzakerelerden uzaklaşma olmuştu fakat son günlerde gerek Zelenskiy'in yaptığı açıklamalar gerek bizim yaptığımız temaslarda tekrar müzakerelere dönme konusunda bir zeminin olabileceğini görüyoruz. Her iki taraf da bu konuda mutabık kalırsa biz de kolaylaştırıcı rol üstlenen bir ülke olarak üzerimize düşeni yapmaya hazırız.
"BİZ TÜRKİYE OLARAK PLANI MAKUL BULUYORUZ"
Ukrayna tahılının uluslararası piyasaya ihraç edilebilmesi için BM’nin bir planı var. Gemilerin denetlenmesi BM, Ukrayna, Türkiye arasında oluşacak mekanizma planından bahsediyoruz. Biz Türkiye olarak planı makul buluyoruz, uygulanabilir olarak görüyoruz.
Her iki ülkenin hem Rusya Federasyonu'nun hem de Ukrayna'nın da bunu kabul etmesi gerekiyor. Bunun detaylarını görüşmek üzere İstanbul'da bir toplantıya ev sahipliği yapabileceğimizi BM'nin teklifi üzerine söyledik. Burada tabi Ukrayna tahıl ürünlerinin ayçiçek ve ayçiçek yağının uluslararası piyasalara ulaştırılması karşılığında Rusya'nun ihracatının önündeki engellerin kaldırılması talebini de son derece meşru buluyoruz, haklı bir talep olarak görüyoruz. Bu konuyu sadece Rusya Federasyonu'nun ihraç ettiği tahılların ve gübrenin yaptırımlara dahil edilmediğini söyleyerek geçiştirmek de doğru değil. Son zamanlardaki açıklamalarda bunu görüyoruz. Oysa bu ürünleri taşıyacak gemilerin sigorta edilmesi, lojistik konular, limanlara ulaşabilmesi yanaşabilmesi, verilecek servisler ve ödemelerle ilgili yani bankacılıkla ilgili işlemler konusunda da gerekli adımların atılması gerektiğini düşünüyoruz. Yani dünyanın hem Ukrayna hem de Rusya Federasyonu'nun ihraç edeceği ürünlere ihtiyacı varsa bunun önünü hep birlikte açmamızda fayda var diye düşünüyoruz. Önemli olan ortak anlayışa dayanan bir mekanizmanın tesis edilmesidir.
Yine gemilerin güvenli bir şekilde seyri seferine devam edebilmesi için alınacak tedbirlerin de bu mekanizma içinde görüşülmesinde fayda var. Teknik düzeyde hazırlıkların bir an evvel tamamlanmasını arzu ediyoruz. Bu mekanizmanın hayata geçirilmesinin faydalı olacağını düşünüyoruz.
SURİYE'NİN KUZEYİNE OLASI HAREKATI
Bugün sadece Ukrayna'daki savaşı ya da biraz önce bahsettiğimiz ürünlerin ihracatı önündeki engellerin kaldırılmasını konuşmadık. Diğer bölgesel konuları da ele aldık. Suriye bunlardan bir tanesi, Libya'daki son gelişmeleri de ele aldık. Farklı görüşlerimiz olsa da yakın iş birliği içinde çalıştığımız bir ülkedir Rusya Federasyonu özellikle Astana formatıyla Suriye'de siyasi bir çözüm bulma çabamız devam ediyor.
Zorluklar da ortada en son anayasa komisyonunun 8. toplantısının başarısızlıkla sonuçlanmasında da gördük ki rejim siyasi çözüme yanaşan taraf değil. Diğer taraftan Suriye'nin kuzeyinde bize yönelik PKK/YPG'nin artan tehdidi var. Bu tehdide karşı tedbir almamız gerekiyor. Daha önce AB ve Rusya Federasyonu ile Ekim 2019'da vardığımız mutabakatlar var. Bunların da uygulanması konusunu ele aldık. Suriye'nin sınır bütünlüğü toprak bütünlüğünün korunması gerektiğini bir kere daha vurguladık.
"TÜM ZORLUKLARA RAĞMEN İKİLİ İLİŞKİLERİMİZİN ARTARAK DEVAM ETTİĞİNİ SÖYLEMEK İSTERİM"
Ermenistan ve Azerbaycan arasında kapsamlı bir barış anlaşmasının imzalanmasını iyi olacağını düşünüyoruz. Tüm zorluklara rağmen ikili ilişkilerimizin artarak devam ettiğini söylemek isterim. Enerji alanında ve diğer konulardaki durumu ele aldık. Heyetlerimiz görüşmeye devam etmek. En büyük arzum Ukrayna'da kalıcı barışın sağlanması, bu konuda üzerimize düşeni yapmaya hazırız.
Rus Bakan Lavrov'un açıklamaları da şöyle;
UKRAYNA'DAKİ TAHIL NASIL ÇIKARILACAK?
İlişkilerimiz olgun bir partnerlik döneminden geçiyor, devlet liderlerimiz 9 kez görüştü. İkili gündemi, uluslararası meseleleri görüşüyorlar. Yatırım, ekonomi konusunda ilişkileri ele alma fırsatı bulduk. Türkiye'de Rus ödeme kartının geniş bir biçimde kullanılmasını istiyoruz, 2019'da bir rekor kırdık, 7 milyon Rus turist geldi Türkiye'ye. Akkuyu Nükleer Santralini kurmaya devam ediyoruz, tüm adımlar planlı bir şekilde devam ediyor.
Ülkemizin güvenliğini tehdit eden birtakım sorunlar oluştu, güvenliğimizle ilgili endişelerimiz vardı. Askeri harekatımıza ilişkin bilgi verdim, biz sivillere en az şekilde zarar vermeye çalışıyor. Tahıl sevkiyatı hakkında da görüştük, Ukrayna tahıl ürünlerinin piyasadaki payı yüzde 1. Batı'nın iddiasının aksine buradan gıda krizi çıkmaz. Ukraynalılar tahılı ve insanları rehin tutuyor. Gemi çıkışlarına biz problem oluşturmuyoruz.
KARADENİZ KORİDORU
Ukraynalılar mayınsızlaştırma faaliyetine hazır olduklarını beyan ediyor. Mayınsızlaştırma faaliyetine hazırsa Ukrayna, biz de görüşmeye hazırız. Bu çok ufak bir problem, bizim tarafta herhangi bir engel yok. Bir kez daha Türk mevkidaşlarımıza teşekkür ederiz.
Suriye meselesini de ele aldık. Astana Formatı çerçevesinde el ele çalışmaktayız, toplantı temmuz ayında Nur Sultan'da yapılacak. Filistinliler ve İsraillilerin doğrudan görüşme yapmasını istiyoruz, ancak suni gündemler oluşturuluyor. Bu olumlu sonuca ulaşmamızı sağlamayacak. Karadeniz'de güvenliği sağlamak açısından her iki ülkeye de önemli görevler düşüyor. Bir kez daha bu verimli toplantıdan dolayı mevkidaşıma teşekkür ediyorum.
TAHIL KORİDORUNDA HANGİ AŞAMAYA GELİNDİ?
Lavrov: Zelenskiy'nin açıklamalarına bir bakın. Mayınsızlaştırma faaliyetlerine karşıydı. Açık açık söylüyordu. Problem bizde değil. Dün ve bugün görüştüğümüz konuları uygulamakta kararlıyız. İstanbul'da yapılacak olan toplantıyla ilgili BM'nin inisiyatifi önemli, faydalı olabilir. Ukrayna'nın mayınları temizlemesi gerekiyor.
Zelenskiy ile Putin görüşmesine gelince. Zelenskiy tutumunu sürekli değiştiriyor. "Ruslar 24 Şubat öncesi konuma gelsin." bu yapıcı bir yaklaşım değil. Ama Zelenskiy İstanbul'daki görüşmede başka şeyler söyledi. Dediğim gibi 2 aydır top Ukrayna'da. İstanbul'da bir takım anlaştığımız konuda söz verdiler, gerekli adımları atacaklar diye. Kendi taslağımız hazırladık nisan ayında. O zamandan bu yanan yanıt alamadık. Askeri harekatlarımızın hedeflerini kamuoyu çok iyi biliyor ve bu hedeflere ulaşacağız
Çavuşoğlu: Gıda krizi ciddi bir sorun. Gemilerin Ukrayna'ya silah taşımayacağından emin olunması isteniyor, bunun denetiminin yapılacağı bir mekanizma kurulması isteniyor. Böylelikle güvenlik endişeleri kalkabilir.
Biz müzakereye dönme konusunda birkaç hafta öncesine göre daha olumlu bir atmosferin olduğunu görüyoruz. Nasıl Antalya'da bir araya getirdiysek tekrar müzakerelerin başlaması için üzerimize düşeni yaparız. Her iki tarafında Türkiye'ye olan güvenini görüyoruz, biz de objektif tutumuzu sürdürüyoruz. Ben de ateşkesin sağlanacağı bir müzakerenin gerçekleşeceğini inanıyorum.
UKRAYNA TARAFININ AÇIKLAMALARI
Lavrov: Bazen ben de çok diplomatik konuşamıyorum, önemli olan nasıl dediğiniz değil, neyi söylediğiniz. Bazen devlet başkanlarına ağır sözler ediyor, centilmenlikle konuşmak gerekiyor.
Çavuşoğlu: Biz Rusya veya Ukrayna'yı memnun etmek için hareket etmiyoruz. Bizim yaptırımlara katılmamız Ukrayna'nın memnun etmemiş olabilir ama dengeli bir politika sürdürüyoruz.
TÜRKİYE'NİN SURİYE'NİN KUZEYİNE YENİ HAREKAT PLANI
Lavrov: Türk dostlarımızın endişlerini dikkate alıyoruz.Türkiye'nin sınır güvenliği hassasiyetini önemsiyoruz.
