Telif Hakları Genel Müdürlüğü bünyesinde, 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nda (FSEK) değişiklik yapılması, 5651 Sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanunu’nun da gözden geçirilmesi ekseninde yürütülüyor. İlerleyen süreçte, Sanayi ve Teknoloji ile Ticaret bakanlıklarının, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK), Rekabet Kurumu gibi kurumların da devreye gireceği ifade ediliyor.
ASKIYA ALMA CEZASI
Yasa çalışmanın bel kemiğini Google başta olmak üzere dijital platformların “telif/lisans ücreti” ödemesi kriteri oluşturuyor. Böylece, bir gazetenin internet sitesindeki haber internet arama motorundan görüntülenecekse, internet arama motorunu işleten firmanın ilgili gazeteyle bir lisans anlaşması yapması gerekecek. Lisans ücreti uygulamasını dikkate almayan platformlara para cezaları ve bu fiillerin tekrarlanması halinde “faaliyetleri askıya alma” dahil pek çok yaptırım uygulanacak.
Çalışmalarda “Avrupa Birliği (AB) Telif Hakları Direktifi”nin özellikle 15 ve 17. maddelerinin rehber alındığı belirtiliyor. 15. madde Google, Facebook, Twitter gibi platformların online haber içeriklerine ilişkin “snippet” denilen haber özetlerine yer vermeleri halinde haber kaynağı olan yayıncılara lisans ücreti ödenmesini öngörüyor. 17. madde ise; Instagram, YouTube, Vimeo gibi platformların kullanıcılar tarafından sitelerine yüklenen içeriklerden (telif hukuku bağlamında) bizzat sorumlu olmaları ve bu içeriklerde yer alan eser için lisans alması öngörülmekte. Örneğin; bir Instagram kullanıcısının yüklediği videoda arka planda çalan şarkı için Instagram’ın hak sahibi ile lisans sözleşmesi imzalaması, lisans sözleşmesi imzalamadığı takdirde içeriği çıkarması gerekecek.
BATI NE YAPTI?
Sosyal Medya ve Dijital Güvenlik Eğitim Araştırma Merkezi’nin (SODİMER), Google’ın batı ülkelerindeki telif hakkı anlaşmalarına ilişkin yaptığı çalışmaya göre; ilk çıkışı 2014’de yasa çıkaran İspanya yaptı. Google News (Haberler) uygulamasında çıkan linkler için İspanya telif ödemesi zorunluluğu getirince Google önce bu hizmeti askıya aldı, Ancak 2019 yılında AB Telif Hakları Direktifi’nın kabul edilmesiyle İspanya’da geri adım attı. Google Avustralya’da 70, Fransa’da 200’ün üzerinde medya kuruluşu ile anlaşmaya imza attı. Ajans France Press (AFP) ile de 5 yıllık anlaşma imzalandı. Kanada’da ise Google, yalan haber yapan sitelere ödeme yapılmaması koşuluyla haber kuruluşlarıyla telif hakkı anlaşması imzalamayı kabul etti.
