Kutuplarda yoğun olarak görülen Kuzey Işıkları Türkiye’nin bazı bölgelerinde geçtiğimiz günlerde görülmüştü. Kutup Işıkları olarak da bilinen Kuzey Işıkları’nın yaygın olarak bilinmesi sebebiyle vatandaşlar bu muhteşem görsel şölenin tadını çıkarmıştı. Ancak Türkiye’de, Ege Denizi semalarında görülen ve bir hava olayı olan “Red Sprite” yani “Kızıl Cin”, İsrail’in Gazze saldırılarını andıran görüntüsüyle heyecan değil, korkuya neden olmuştu.
Sosyal medyada bir anda hızla yayılan ve yoğun tartışmalara neden olan gökyüzü olayının, bir hava olayı olan “Kızıl Cin” olduğunun uzmanlar tarafından açıklanması sonrası bu kez de vatandaşlar “Kızıl Cin nedir? Kızıl Cin neden olur? Kızıl Cin neyin habercisidir?” gibi sorulara yanıt aramaya başladı.
KIZIL CİN NEDİR? KIZIL CİN NEDEN OLUŞUR?
Red Sprite, Türkçe ismiyle Kızıl Cin, fırtına bulutlarının üzerinde, 100 kilometre dolaylarında yükseklikte meydana gelen, kırmızı-turuncu ara renklere sahip, spot parlağında, plazma benzeri parıltılardır.
Nadir görülen bir gökyüzü olayı olan ve Türkiye’de ilk kez görülen Kızıl Cin, Meteoroloji uzmanlarının tabiriyle doğal bir fenomen ve gök gürültülü fırtınaların üzerinde oluşan bir tür üst atmosfer şimşek türü. Kızıl Cin şimşekleri nadiren görülmesinin yanısıra çok kısa süreli oluşur. Kırmızı ya da turuncu renklerde ve bu iki renk aralığındaki renk tonlarında, parlar ışık yanmaları şeklinde görülür.
Kızıl Cin ilk olarak 1980 yılında gözlemlendi fakat fotoğrafik açıdan değerlendirildiği için “görsel bir yanılsama” denildi ve üzerinde çok durulmadı. Teknolojinin gelişmesine bağlı olarak geliştirilen yüksek hızlı kameralar ve uçaklarla hava olaylarının içinde ve yakın etrafında yapılan gözlemlerin daha da ilerlemesiyle bilim adamları bu fenomeni ayrınıtılı olarak araştırmaya başladı.
Doğal bir fenomen olan Kızıl Cin şimşekleri çok kısa süreli olmaları, çok nadir gerçekleşmeleri ve 100 kilometre gibi çok yüksek irtifada oluşmaları sebebiyle çok zor gözlemleniyor. Kızıl Cin şimşeklerinin oluştuğu fırtına bölgesine kadar ki gökyüzünün açık olması, hava koşullarının ideal olması, kırmızı ve turuncu renk ve parlaklığın ortaya çıkması için arka planın karanlık olması gibi etkenler Kızıl Cin şimşeklerinin gözlemlenmesi olasılığını artırıyor.
KUZEY IŞIKLARI NASIL OLUŞUR?
Kuzey ışıkları, Dünya'nın manyetik alan çizgileri ile Güneş'ten gelen yüklü parçacıkların etkileşiminin bir sonucu olarak ortaya çıkar. Bu parçacıklar, Dünya'nın manyetik alanı tarafından yakalanarak Kuzey ve Güney kutuplarına doğru yönlendirilir. Atmosferdeki gaz molekülleriyle çarpışan bu parçacıklar enerjilerini kaybeder ve bu süreçte göz kamaştırıcı ışıklar meydana gelir.
Bu etkileyici doğa olayının renk cümbüşü, çarpışan gaz moleküllerinin türüne bağlı olarak değişiklik gösterir. Oksijen molekülleriyle etkileşime giren parçacıklar yeşil ve kırmızı ışık yaratırken, azot molekülleriyle olan etkileşimler ise mavi ve mor ışık üretir.
Genellikle kutup bölgelerinde gözlemlenen bu doğa harikası, bu bölgelerdeki güçlü manyetik alanın bir sonucudur. Kış aylarında daha sık rastlanan bu görsel şölen, yeryüzündeki en etkileyici doğa olaylarından biridir ve her yıl milyonlarca insan tarafından hayranlıkla izlenir. Kuzey ışıkları, doğanın sunduğu en büyüleyici görsel şölenlerden biri olarak kabul edilir.
