KOAH hastaları neye dikkat etmeli!

Ekran Haber'den Başak Bilgin'in haberine göre, genetik faktörler, tütün dumanı, iç ve dış ortam hava kirliliği, akciğer büyümesi, solunum yolu enfeksiyonları gibi birçok sebebi olan KOAH hastalığı dünya genelinde bulaşıcı olmayan hastalık kaynaklı ölümlerin üçüncü sırasında yer alıyor. Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Ersin Günay, ‘’ Hastalığın en önemli risk faktörü sigara içimi olduğundan sigara içmeyi bırakmak gerekiyor. Toz ve dumana maruz kalınan mesleklerde çalışan kişilerin sigara içmeleri, KOAH’a yakalanma olasılıklarını artıracağından, bu kişilerin sigaradan uzak durmaları çok daha fazla önem kazanmaktadır’’ dedi.

Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Ersin Günay

KOAH NEDİR?

KOAH; “Kronik” yani müzmin/ süreğen, “Obstrüktif” yani tıkayıcı, “Akciğer Hastalığı” şeklinde ifade edilen kelimelerin baş harflerinden oluşan hastalığı ifade eder. Özellikle solunum yollarında mikrobik olmayan bir iltihaplanma sonucunda ortaya çıkan ilerleyici bir akciğer hastalığıdır. Nu iltihaplanmayı başlatan en önemli etken sigara dumanı ve zararlı gaz ve parçacıklardır. Sigara içmeyenlerde de KOAH hastalığının gelişmesindeki önemli neden de pasif sigara dumanı maruziyeti, mesleksel maruziyetler, hava kirliliği ve ev içi zararlı gaz ve parçacıklara maruziyettir. Bunun sonucunda hava yollarında alveol dediğimiz küçük odacıklarda harabiyetler oluşur. Bu harabiyete “Amfizem” diyoruz. Amfizem hastalığında normalde balon gibi esnek olan genişleyip-daralabilen havayolları bu bahsettiğimiz maruziyetler sonucunda özelliklerini kaybeder ve genişlemeye devam eder. Genişlemiş hava keseciklerine giren havanın çıkması zorlaşır, sonuçta hava yolları görevini yerine getiremeyecek şekilde şişmeye devam eder. Hava keseciklerinde oluşan bu değişiklikler normal değildir ve kalıcı olur. Bunun dışında KOAH hastalığının “Kronik Bronşit” dediğimiz ve uzun süreli öksürük ve balgam çıkarma yakınmalarının olduğu başka bir formu da mevcuttur." ifadelerini kullandı.

KOAH HASTALIĞINDA ERKEN TANI ÖNEMLİ!

KOAH hastalarında özellikle nefes darlığı, uzun süren (kronik) öksürük ve balgam çıkarma şikayetleri olur. Hastaların çoğu sigara kullandıkları için bu şikayetlerini kullandıkları sigaraya bağladıkları için genelde hastalık ilerledikten sonra yani geç aşamda doktora başvururlar. Ancak hastalık erken safhalarında yakalanmış olsa önlemlerin alınması ile ilerlemesi engellenebilir. KOAH tanısı özellikle göğüs hastalıkları kliniklerinde hastaların muayenesi ve solunum fonksiyon testleri ile konulmaktadır. Özellikle sigara içen, 40 yaş üstü kişilerde uzun süren kronik öksürük, balgam ve nefes darlığı varsa KOAH açısından değerlendirilmesi erken tanıda önemlidir.

5 KİŞİDEN 1'İNDE GÖRÜLÜYOR

Hastalığı genelde 40 yaş üstündeki yetişkinlerde görüyoruz ancak bazı kalıtsal durumlarda erken yaşlarda da ortaya çıkabilmektedir. Özellikle 40 yaş üstü kişilerde %20 oranında KOAH hastalığı mevcuttur. Yani 40 yaş üstü 5 kişiden birinde KOAH hastalığı vardır. Ölüm nedenlerine bakıldığında da tüm dünyada 3. sırada KOAH nedeniyle ölümler yer almaktadır. Ülkemizde de solunum sistemi nedeniyle oluşan ölümlerin yaklaşık 2/3’ünden KOAH sorumludur.

'İLERLEMİŞ HASTALIĞI OLAN HASTALARA EVDE OKSİJEN TEDAVİSİ VERİLMELİ'

KOAH tedavisinde hastaların özellikle sigara kullanımını bırakmaları çok önemlidir. Ayrıca hastalığa neden olan toz ve zararlı parçacıklardan uzak durulması gerekmektedir. KOAH hastalarında hastalığın hızla ilerlemesine neden olan bir başka durumda sık geçirilen akciğer enfeksiyonlarıdır. Bunlardan korunmak için de gerekli aşılamaların (zatürre (pömokok) aşısı, grip aşısı ve koranavirüs enfeksiyonu için COVID-19 aşılarının) yapılması önemlidir. Bunun yanında hastaların uzman hekimlerce değerlendirilmesi sonucunda inhaler (nefes açıcı) ilaçlar dediğimiz ilaçları düzenli kullanması gerekmektedir. Ayrıca hastaların özellikle nefes darlığı sonucunda hareketlerinin kısıtlanması nedeniyle kas miktarlarında azalma olmaktadır. Bu nedenle uygun hastaların akciğer rehabilitasyonu görmesi gerekmektedir. İlerlemiş hastalığı olan hastalara evde oksijen tedavisi verilmesi ve gerekirse yardımcı solunum cihazlarının da kullanılması gerekmektir." ifadelerini kullandı.

'AKCİĞER NAKLİ GEREKEBİLİR'

KOAH hastalarının belirli durumlarda bronkoskopi denilen ışıklı akciğer endoskopları ile de tedavileri yapılabilmektedir. Bu tedavilere yanıt alınamayan hastaların az bir kısmında akciğer ameliyatları ve akciğer nakli tedavileri gerekli olmaktadır.

HASTALIĞI ÖNLEMEK İÇİN NE YAPMALI?

Hastalığın en önemli risk faktörü sigara içimi olduğundan sigara içmeyi bırakmak gerekiyor. Toz ve dumana maruz kalınan mesleklerde çalışan kişilerin sigara içmeleri, KOAH’a yakalanma olasılıklarını artıracağından, bu kişilerin sigaradan uzak durmaları çok daha fazla önem kazanmaktadır. Ayrıca, bu işyerlerinde, toz ve duman gibi maddelere maruz kalma derecesini azaltacak maske kullanımı, uygun iş yeri ortamının sağlanması gibi önlemler faydalı olacaktır. Ayrıca kırsal kesimde evlerde yemek pişirmek ya da ısınmak için kullanılan hayvansal ya da bitkisel yakıtların yerine, başka yakıt çeşitlerinin kullanılması önerilmektedir." ifadelerini kullandı.