Erzincan İliç ilçesinde Anagold Madencilik şirketine ait Çöpler Madeni'nde 13 Şubat Salı günü heyelan meydana geldi. Altın madeni faciasında toprak kaymasının ardından yapılan sayımda, maden sahasında çalışan 667 işçiden 9'una ulaşılamıyor.
Öte yandan, siyanür dahil 66 milyon ton kimyasal içeren atık havuzunun Fırat Nehri’ne karışıp karışmadığı da merak edilenler arasında. Peki Siyanür nedir? Kaç çeşit siyanür var? Zararları nelerdir? Siyanürden zehirlenirsek ne olur? Tedavisi var mı?
SİYANÜR NEDİR?
Siyanür, kimyasal bir bileşiktir ve CN kimyasal formülü ile gösterilir. Siyanür, karbon atomuna bağlı olan bir siyanür iyonunu (C≡N-) ifade eder. Siyanür, doğal olarak bulunan bir madde olabileceği gibi laboratuvarlarda da sentezlenebilir.
SİYANÜR NERELERDE KULLANILIR?
Siyanür, birçok endüstriyel uygulamada kullanılan bir kimyasaldır. Altın madenciliği, metal işleme, elektroliz, kimyasal sentezler ve fotoğrafçılık gibi alanlarda kullanım bulur. Ayrıca bazı böcek ilaçlarında da yer alabilir. Siyanür, bu endüstriyel uygulamalarda genellikle toksik özellikleri nedeniyle dikkatli bir şekilde kullanılır.
KAÇ ÇEŞİT SİYANÜR VAR?
Organik ve inorganik çeşitleri bulunan siyanürler özellikle endüstride kullanılmaları için üretilmektedir. İnorganik siyanüre örnek olarak çok zehirli potasyum siyanür, organik siyanüre örnek olarak da düşük toksisiteli asetonitril (metil siyanür) verilebilir. Her siyanür yüksek oranda zehirli değildir. En yaygın siyanür türleri şunlardır:
Hidrojen Siyanür (HCN): Hidrojen siyanür, siyanür bileşiklerinin en yaygın ve toksik olanıdır. Gaz halinde bulunur ve suda çözünür. Endüstriyel uygulamalarda kullanılır ve ayrıca bazı tarım ilaçlarının üretiminde de kullanılabilir.
Sodyum Siyanür (NaCN): Sodyum siyanür, beyaz kristal halinde bulunan bir tuzdur. Genellikle altın madenciliği ve metal işleme endüstrilerinde kullanılır. Ayrıca bazı kimyasal reaksiyonlarda da kullanılabilir.
Potasyum Siyanür (KCN): Potasyum siyanür, beyaz kristal halinde bulunan bir tuzdur. Sodyum siyanür gibi altın madenciliği ve metal işleme endüstrilerinde kullanılır. Ayrıca bazı kimyasal sentezlerde ve galvanizasyon işlemlerinde de kullanılabilir.
Kalsiyum Siyanür (Ca(CN)2): Kalsiyum siyanür, beyaz kristal halinde bulunan bir tuzdur. Tarım sektöründe bazı böcek ilaçlarının üretiminde kullanılır. Aynı zamanda siyanür gazının emisyonunu azaltmak için de kullanılabilir.
SİYANÜR ZARARLI MI? SİYANÜRDEN ZEHİRLENİRSEK NE OLUR?
Siyanür, insan ve diğer canlılar için son derece zehirli bir maddedir. Vücuda girdiğinde siyanür, hücrelerdeki oksijen alımını engelleyerek hücresel solunumu bozar. Bu durum, hızla ciddi sağlık sorunlarına ve hatta ölüme yol açabilir.
Zehirlenme: Siyanür, vücutta ciddi zehirlenmelere neden olabilir. Siyanür, hücrelerdeki oksijen alımını engelleyerek hücresel solunumu bozar. Bu durum, hızla solunum yetmezliği, bilinç kaybı ve ölüme yol açabilir.
Solunum Problemleri: Siyanür gazının solunması, hızla solunum sistemi üzerinde etkili olabilir. Solunmuş siyanür gazı, akciğerlere zarar verir ve solunum yetmezliği, nefes darlığı ve solunum durması gibi ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir.
İrritasyon ve Yanıklar: Siyanür, cilt ve gözlerle temas ettiğinde tahrişe ve yanıklara neden olabilir. Ciltte kızarıklık, yanma hissi, şişme ve ağrı gibi belirtiler ortaya çıkabilir.
Çevresel Etkiler: Siyanür, doğaya ve çevreye ciddi zarar verebilir. Atık sularda veya toprakta biriktiğinde su kaynaklarını kirlendirir ve bitki örtüsüne zarar verebilir. Bu da ekosistemlere ve canlılara olumsuz etkileri beraberinde getirebilir.
Yangın ve Patlama Tehlikesi: Siyanür, yanıcı ve patlayıcı özelliklere sahip olabilir. Bu nedenle, yanıcı maddelerle teması veya yangın durumunda tehlikeli tepkimelere yol açabilir.
SİYANÜR ZEHİRLENMESİNİN TEDAVİSİ VAR MI?
Evet, siyanür zehirlenmesinin tedavisi vardır, ancak tedavi hızlı ve etkili bir şekilde uygulanmalıdır. Siyanür zehirlenmesi acil bir durumdur. Siyanür zehirlenmesi durumunda aşağıdaki tedavi yöntemleri kullanılabilir:
Solunum Desteği: Solunum yetmezliği riski olan hastalara oksijen verilir. Gerekirse solunum cihazlarına bağlanarak solunumun desteklenmesi sağlanır.
Antidot Uygulaması: Siyanür zehirlenmesinde kullanılan bir antidot, hidroksosiyankobalamin (vitamin B12a) olarak bilinir. Bu antidot, siyanürle reaksiyona girerek zararsız bileşikler oluşturur. Tedavi sürecinde bu antidot yoluyla siyanür molekülleri etkisiz hale getirilebilir.
Sodyum Tiyosülfat Uygulaması: Sodyum tiyosülfat, siyanürün vücuttan daha hızlı atılmasına yardımcı olabilir. Bu yöntem, siyanür zehirlenmesinin tedavisine ek olarak kullanılabilir.
Destekleyici Tedavi: Siyanür zehirlenmesi durumunda, hastanın genel durumunu stabilize etmek için destekleyici tedavi uygulanır. Bu, hastanın sıvı dengesini düzenlemek, elektrolit seviyelerini dengelemek ve vücut fonksiyonlarını desteklemek gibi önlemleri içerebilir.
