KARBON AYAK İZİ NEDİR?
Karbon ayak izi, bir kişinin veya organizmanın atmosfere saldığı karbon miktarını ifade etmektedir. Özellikle karbon ayak izi terimi, kişisel, kurumsal veya ulusal düzeyde sera gazı emisyonlarını ölçmek ve izlemek için kullanılmaktadır. Bu iz, genellikle karbondioksit (CO2) eşdeğeri olarak ifade edilir ve fosil yakıtların yanması, enerji tüketimi, ulaşım ve diğer faaliyetlerden kaynaklanan sera gazı emisyonlarını içermektedir. Karbon ayak izi hesaplamaları, çevresel etkilerin anlaşılmasına ve azaltma çabalarının yönlendirilmesine yardımcı olabilmektedir.
KARBON AYAK İZİ NASIL HESAPLANIR?
Karbon ayak izi hesaplanırken genellikle üç ana kaynak dikkate alınır: doğrudan emisyonlar, dolaylı emisyonlar ve endirekt emisyonlar. Karbon ayak izinin hesaplamasında izlenmesi gereken adımlar:
- Veri Toplama: İlk adım, hesaplama için gereken verileri toplamaktır. Bu veriler arasında enerji tüketimi, ulaşım alışkanlıkları, atık yönetimi ve diğer sera gazı emisyonu kaynaklarına ilişkin bilgiler yer alır.
- Doğrudan Emisyonların Hesaplanması: Doğrudan emisyonlar, doğrudan kontrol altında olan kaynaklardan kaynaklanan emisyonlardır. Örneğin, evde veya işyerinde doğalgaz veya odun yakma gibi faaliyetlerden kaynaklanan karbondioksit emisyonları doğrudan emisyonlar olarak kabul edilir. Bu emisyonlar, genellikle tüketilen enerji miktarı ve emisyon faktörleri kullanılarak hesaplanır.
- Dolaylı Emisyonların Hesaplanması: Dolaylı emisyonlar, kişinin veya organizmanın kontrolü dışındaki kaynaklardan kaynaklanan emisyonlardır. Örneğin, elektrik tüketimi sonucu oluşan sera gazı emisyonları, doğrudan kontrol edilemeyen bir kaynaktan gelir. Bu emisyonlar, tüketilen elektrik miktarı ve elektrik üretim yöntemlerine göre belirlenen emisyon faktörleri kullanılarak hesaplanır.
- Endirekt Emisyonların Hesaplanması: Endirekt emisyonlar, ürünlerin üretimi, bakımı, kullanımı veya bertarafı gibi süreçlerden kaynaklanan emisyonlardır. Örneğin, bir ürünün üretimi sırasında kullanılan enerji veya malzemelerden kaynaklanan emisyonlar bu kategoriye girer. Bu emisyonlar, ürünün yaşam döngüsü analizi kullanılarak hesaplanabilir.
- Toplam Emisyonların Toplanması ve Karbon Ayak İzi Hesaplanması: Her bir emisyon kaynağından elde edilen veriler toplanır ve toplam sera gazı emisyonları hesaplanır. Bu emisyonlar genellikle CO2 eşdeğeri olarak ifade edilir. Son olarak, doğrudan, dolaylı ve endirekt emisyonlar toplanarak toplam karbon ayak izi belirlenir.
